به طور کلی خشکبار ایران جزو ساخص ترین و مرغوب ترین خشکبار دنیا به حساب می آید. محصولات گوناگونی که در ایران کشت و برداشت می گردد ممکن است در سایر کشور ها نتواند با این میزان کیفیت پرورش پیدا کند. بخشی از دلایل مربوط به کیفیت خشکبار ایران را می بایست در آب و هوا و اقلیم خاص این سرزمین جستجو کرد که باعث شده است تا پسته و زعفران و بادام و محصولات بی نظیر دیگری را به بار بنشاند.
در میان انواع خشکبار و روییدنی های ارزشمند، کشور ایران پیشگام تولید و عرضه زعفران است. زعفران در میان گیاهان و چاشنی های مواد غذایی حک طلا در میان فلزات و مواد معدنی را دارد و از همین بابت به آن طلای سرخ نیز می گویند. جالب است بدانید که آنچه به عنوان زعفران برداشت می شود گلبرگ یا برگ های آن نیست، بلکه پرچم یا کلاله های آن است که می بایست با دقت و مهارت خاصی برداشت شوند. پس از برداشت کلاله ها، خشک شده و به شکل چای خشک یا زیره اما در اندازه های نازک تر به دست می آیند.
ارزش زعفران موضوعی نیست که مربوط به سال های اخیر باشد، در گذشته های بسیار دور نیز از این محصول گرانبها به عنوان شاخصی برای سنجیدن ارزش کاروان کالاها و یا دارایی و پشتوانه تجار بزرگ استفاده می شد و کاروان های زعفران اقدام به جابجایی این محصول شگفت انگیز میان شرق و غرب می کردند.
موارد استفاده از زعفران تنها به عنوان عطر و طعم دهندگی محدود نمی شود. زعفران یک رنگ دانه طبیعی بوده که در گذشته برای رنگ آمیزی پارچه ها و تابلو ها و آثار هنری از آن استفاده می شده است. از سوی دیگر، به دلیل تاثیری که بر دستگاه عصبی بدن دارد در عین حال یک آرامش بخش و در عین حال یک نشاط آور و ماده طبیعی ضد افسردگی به شمار می رود.
ایران و البته برخی از نواحی و استان های نیمه گرمسیری و نیمه خشک آن، محل مناسبی برای کشت زعفران است و اقلیم منحصر به فرد سرزمین ما این شانس را فراهم آورده است که جزو اصلی ترین تولید کنندگان طلای سرخ باشیم. امروزه تقریبا بیشترین عامل مصرف زعفران برای صنایع غذایی و مصارف خوراکی بوده و البته همین موارد استفاده نیز چند جنبه دارد. برخی زعفران را به عنوان یک رنگ دهنده طبیعی به انواع پلو، خورشت و … در نظر می گیرند، برخی برای طعم زعفران از ان در غذا و حتی شربت ها و نوشیدنی ها استفاده می کنند و برخی نیز خواص درمانی و فواید آن برای حفظ سلامت را مد نظر قرار می دهند. در هر صورت، این گیاه شگفت انگیز توانسته است به خوبی جای خود را در سفره و میان رژیم غذایی مردم چه در داخل و چه در خارج از کشور باز کند.
از مهم ترین مشکلات و نارسایی های پزشکی که زعفران قادر به بهبود آن است، باید به مشکل فشار خون و اخلال در ساز و کار قلب و عروق اشاره نمود. زعفران به عنوان تنظیم کننده فشار خون بوده و چربی و کلسترول مضر که در جداره ها رسوب و انباشت شده است را نیز کاهش می دهد. زمانی که جداره رگ ها از چربی های فاسد تمیز شدند، عمل پمپاژ خون نیز بهتر انجام شده و قلب با نیروی کمتری می تواند این کار را ادامه دهد. در نتیجه سلامت عضلات قلب نیز تضمین خواهد شد. از سوی دیگر، زعفران فواید زیادی برای دستگاه عصبی بدن دارد و از این رو به عنوان یک آرام بخش و داروی ضد افسردگی، می تواند ساز و کار های دستگاه مغز و اعصاب را تا محدوده تعادل تنظیم کند.
تاثیر مثبت زعفران بر دستگاه عصبی نه تنها برای مشکلاتی مانند نگرانی و استرس و .. مفید واقع می شود، بلکه برای عواقب اختلالات عصبی همچون بدخوابی و تپش قلب نیز سودمند خواهد بود. از سوی دیگر، یکی از بهترین مزیت های مصرف زعفران را برای جبران مشکلاتی مانند آلزایمر بر شمرده اند.
علاوه بر موارد گفته شده، زعفران حاوی آهن بوده و مصرف این عنصر برای تنظیم فشار خون در بیماران مبتلا به کم خونی موثر است. چرا که آهن را به عنوان یک گلبول ساز می شناسند و زمانی که این ماده به اندازه کافی در ترکیبات طبیعی و گیاهی به بدن برسد، می تواند کمبود گلبول های خون را جبران کرده و فشار خون را پایین را نیز تا حد قابل ملاحظه ای جبران نماید.
زعفران علاوه بر این موارد یک گیاه حاوی ویتامین ها و مواد مفید به منظور عملکرد بهتر دستگاه گوارش است و برای هضم بهتر مواد غذایی نقش موثری بازی می کند.