زعفران را می توان گران بها ترین محصول غذایی و به عبارت بهتر، گران بها ترین خشکباری نامید که به عنوان چاشنی در صنایع غذایی مورد مصرف قرار می گیرد. این محصول با توجه به سابقه بسیار کهنی که در میان سایر کالا های ارزشمند تجاری دارد، به طلای سرخ معروف است.
به تصور عمومی، زعفرانی که در بازار عرضه می شود و شکل ظاهری شبیه چای با اندازه نازک تر دارد، همان گلبرگ یا برگ های خشک شده و خرد شده گیاه زعفران هستند. اما نکته جالب توجه اینجاست که زعفران برداشت شده همان گل یا برگ گیاه نیست، بلکه شاخه های نازکی است که در میان کاسه گل آن می رویند و رنگ قرمز و قد بلند تری در مقایسه با پرچم های زعفران دارند. همچنین کلاله در حالت طبیعی به صورت سه شاخه است که رنگ پایین یا به اصطلاح دم برگ آن سفید بوده و تا نوک کلاله ها رنگشان به قرمز تیره تغییر پیدا می کند.
یکی از بهترین معیار ها برای تشخیص مرغوبیت و کیفیت زعفران، رنگ آن است. البته رنگ زعفران به همان نسبت که نشان دهنده کیفیت بالای آن است، همچنین می تواند زمینه ای برای ارائه اجناس تقلبی به بازار به نام زعفران با رنگ تیره اما مصنوعی باشد. در نتیجه غیر از رنگ، ملاک و معیار های دیگری را نیز برای تشخیص این محصول باید در نظر گرفت. همان طور که اشاره شد، هر چقدر قسمت بالا تری از کلاله ها چیده شود، رنگ قرمز تیره تری خواهد داشت. به این محصول زعفران سر گل یا زعفران سر گل درجه یک گفته می شود. در صورتی که قسمت های دیگر کلاله شامل بخش هایی که رنگ قرمز روشن تر یا نارنجی دارند نیز چیده شوند، نام و کیفیت محصول متفاوت بوده و در نتیجه قیمت آن نیز کمتر خواهد شد. در حالتی که کلاله ها از پایین ترین قسمت چیده شده و سپس به شکل دسته ای تقسیم بندی گردند، به آن زعفران دسته یا زعفران دختر پیچ می گویند.
شکل ظاهری زعفران دسته یا دختر پیچ مانند خوشه ای متراکم و بسیار کوچک می باشد که شامل ساقه های نازک و کوچک کلاله هستند و رنگ قسمت پایین آن ها یا به اصطلاح رنگ دمبرگ ها زرد بسیار روشن است. مسلما قیمت زعفران دسته ای به دلیل آن که صرفا شامل نحصول سرگل نمی شود و بخش های دیگری از کلاله را نیز در بر می گیرد، پایین تر خواهد بود. زعفران دسته ای ممکن است در میان فروشندگان نواحی متفاوت برداشت زعفران به نام های دیگری نیز شناخته شود، اما نام دختر پیچ یا دسته ای تقریبا مشخص ترین اسمی است که با شکل ظاهری این دسته از تار های نازک کلاله تناسب دارد.
می دانیم که اصلی ترین مورد مصرف زعفران برای وجود رنگ قرمز و به عنوان رنگدانه آن است. در صورتی که خواص زعفران تنها به رنگ و طعم آن محدود نمی شود و ویژگی های دارویی خاصی نیز دارد. از جمله خواص شفابخش زعفران می توان به تاثیر مثبتی اشاره کرد که روی قلب و عروق دارد. به این ترتیب که این گیاه با برخورداری از مواد و ترکیبات تشکیل دهنده ضد چربی و کلسترول مضر، می تواند به خوبی برای جلوگیری از انسداد رگ های خونی و گرفتگی عروق با رسوب چربی ها نقش آفرینی کرده منجر به جریان بهتر خون شود. از طرف دیگر، با تنظیم فشار خون به عملکرد قلب نیز کمک کرده و همچنین موجب تقویت و بهبود کارآیی دستگاه عصبی و سلاول های مغز و اعصاب می گردد. به همین دلیل از زعفران دسته ای درجه یک بیشتر به منظور استفاده به عنوان یک داروی طبیعی در درمان نارسایی های بدن بهره مند می شوند.