ته دیگ یکی از بهترین و پر طرفدار ترین قسمت های سفره غذای ایرانی را تشکیل می‌دهد. شاید به این دلیل که این ماده خوشمزه و خوش رنگ همیشه و در تمام مهمانی ها و حتی پذیرایی های ساده خانگی مورد مصرف قرار می گیرد، چندان به عنوان یک غذای جداگانه با دستور العمل ها و فوت و فن های مخصوص به خود، به چشم نمی‌آید. با این حال برای مسافران و گردشگران خارجی میزان علاقه ایرانی ها به ته دیگ همیشه جالب توجه بوده و عجیب است که چطور هم وطنان برنج و سایر مواد برشته شده را با این همه لذت نوش جان می کنند.
انواع گوناگونی از ته دیگ وجود دارد. این موضوع که با کدام مواد و ترکیبات و به چه شکل تهیه شود، بستگی به سلیقه شما و مهمانانتان دارد. از طرف دیگر می توانید این خوراکی خوشمزه را به یک غذای مغزی و مفید تبدیل کنید و راه آن استفاده از مواد گیاهی و سبزیجات سالم در پخت ته دیگ است. همچنین ادویه جات سالم نیز می تواند به طعم و خواص آنچه تهیه می کنید اضافه نماید. به طور کلی در بیشتر مواقع از برنج برای تهیه ته دیگ استفاده می شود، که در مقایسه با پلو یا چلو و کته ای که پخته می شود، برنج ته دیگ کف قابلمه یا دیگ برشته شده و رنگ و طعم متفاوتی به خود گرفته و البته چرب تر است.
برای پخت انواع ته دیگ اولین مورد مهم سلیقه و ذائقه شما یا مهمان است. ممکن است یک عده ته دیگ زعفرانی و یک عده دیگر ته دیگ خام و برخی هم ته دیگ سیب زمینی را بیشتر بپسندند. البته با گسترده تر شدن غذا ها و روش های متنوع پخت، بعضی ابتکار به خرج داده و ته دیگ با استفاده از سبزیجات و سیفی جات را آماده می کنند که این نوع ته دیگ هم طرفداران زیادی دارد.
اولین و مهم‌ترین مورد برای این کار، نوع برنجی است که مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان نمونه اگر قرار است ته دیگ برنجی زعفرانی یا با زردچوبه تهیه کنید بهتر است حتما با نوع برنجی که قصد پختن دارید آشنا باشید و نحوه درست و صحیح طبخ آن را یاد گرفته باشید.
همان طور که اشاره شد از جمله مرسوم ترین انواع ته دیگ ها می‌توان به ته دیگ زعفرانی اشاره کرد. برای طبخ ته دیگ زعفرانی بهتر است ابتدا زعفران دم کرده را به همراه کمی آب کف ماهیتابه ریخته و کمی حرارت دهید. سپس برنج را روی آن ریخته و مراحل دم کردن و طبخ برنج را ادامه دهید، در این صورت زعفران بهتر در بافت ته دیگ نفوذ خواهد کرد و رنگ غذای شما نیز بهتر و زیباتر خواهد شد.
نکته مهم دیگری که باید مد نظر قرار دهید، ظرف یا قابلمه مورد استفاده است. معمولاً بهترین ظروف برای تهیه یک ته دیگ عالی ظروف تفلون هستند. این نوع ظروف علاوه بر آنکه از ورود مواد سرطان زا به غذا جلوگیری می کنند، می توانند کیفیت بخت را نیز بالا ببرند.
نکته مهم دیگر در پخت ته دیگ عالی استفاده از روغن مناسب است. برخی از روغن ها نه تنها کیفیت بالایی ندارند، بلکه برای سلامتی نیز مضرند. پیشنهاد می شود برای ته دیگ از روغن سالم و گیاهی مانند روغن کنجد استفاده کنید تا عطر و طعم خاصی هم به دستپخت شما بدهد.
غیر از ته دیگ زعفرانی یا زردچوبه ای یکی از مرسوم ترین و پرطرفدارترین انواع ته دیگ با سیب زمینی است. برای تهیه ته دیگ سیب زمینی بهتر است آنها را به لایه هایی که خیلی نازک نباشند برش داده و چند دقیقه‌ای در آب نگه دارید. خیساندن سیب زمینی های برش خورده باعث می‌شود تا مقداری از نشاسته آن کمتر شده و بهتر پخته شود.
ته دیگ کدو حلوایی هم از جمله انواع مورد پسند این غذا به حساب می آید. همچنین می توانید کمی وقت بیشتری صرف کرده و مخلوطی از پودر پیاز، پودر موسیر و پودر سیب زمینی رنده شده را کف قابلمه با روغن تفت داده و سپس برنج را به آن اضافه کنیم در این صورت یک ته دیگ ویژه خوش طعم و خوش عطر خواهید داشت. پختن ته دیگ به آزمون و خطا های تجربی و عملی نیاز دارد. بنابراین بهتر است صبور باشید و روش های مختلف را امتحان کنید. همچنین می توانید از دانه های روغنی مانند مغز تخمه و خلال بادام و … استفاده کنید.
شک نداشته باشید که پس از چند بار تمرین ته دیگ بی نظیری به دست خواهید آورد.