امروزه مشخص شده است که بخش عمده ای از انواع ناراحتی ها و بیماری های جسمی و روحی، ریشه در مشکلات تغذیه دارند. عدم تغذیه مناسب لزوما به معنای نرسیدن غذای کافی به بدن نیست، چرا که بسیاری از افراد با پرخوری و مصرف بیش از حد مواد غذایی نیز دچار اختلالات گوارشی و ناراحتی های بعدی آن می شوند.
با این حال، سوال اینجاست که چطور می توان یک رژیم غذایی مناسب را تنظیم کرد و بر مبنای آن، برنامه تغذیه روزمره را مشخص نمود؟ به عبارت بهتر، موضوعی که دغدغه بسیاری از مردم به خصوص بیماران گوارشی شده، چگونگی تهیه و اجرای صحیح باید ها و نباید های غذایی است.
پرهیز از خوردن آب زیاد هنگام غذا و حتی چند دقیقه قبل و بعد از آن، پرهیز از خوردن مایعات و غذا های بسیار گرم یا بسیار سرد، آهسته خوردن غذا و جویدن آن ها به مقدار کافی، گنجاندن سبزی و میوه در رژیم غذایی روزمره به خصوص میوه در زمان های میان وعده، پرهیز از خوردن غذا های بسیار چرب یا پر کالری و مواردی از این قبیل، ساده ترین و معمول ترین دستوراتی هستند که با وجود آسان و واضح بودن، هنوز به طور کامل رعایت نمی شوند و می توانند بخش مهمی از سلامت غذایی هر فرد را تامین کنند.
قبل از ارائه توضیحات بیشتر، یادآوری این نکته ضروری است که اگر بخواهید رژیم غذایی را به طور جدی در برنامه زندگی خود وارد کنید، بهتر است ابتدا با متخصص تغذیه و کارشناس مربوط به این حوزه مشورت کرده و سپس اقدام به برنامه ریزی و اجرا نماییم. با وجود بسیاری از توصیه ها و مقالات عمومی مربوط به انواع رژیم های غذایی، که برخی از آن ها نیز واقعا صحیح و بر مبنای مستندات و پژوهش های تخصصی پزشکی نوشته می شوند، باز هم لازم است برای تعیین یک زمان بندی و دستور العمل خاص در مصرف خوراکی ها و نوشیدنی ها، با شخص متخصص مشورت کنید.
با وجود این که رژیم غذایی موضوعی حساس و نیازمند بررسی دقیق علمی و پزشکی است، نکات کلی و نسبتا معمولی وجود دارد که طی سال ها و به عبارت بهتر، طی قرن ها آزمون و خطا را پشت سر گذاشته و امروز به عنوان دستورات کلی برای آداب و نوع تغذیه ارائه می شوند. با این حساب، می توان جمع بندی نسبتا قابل قبولی از ان آموزه ها را در نظر گرفت و به صورت عمومی در سبک زندگی و انتخاب غذا ها رعایت کرد.
اولین نکته ای که برای تشخیص بهترین رژیم غذایی می توان در نظر گرفت، توجه به طبع یا مزاج فردی و همچنین طبیعت درونی هر یک از مواد غذایی و نوشیدنی ها است. بد نیست بدانید که بسیاری از ناراحتی های گوارشی و بیماری ها و مشکلات ناشی از تغذیه نامناسب دارند و بدون این که شخص از منشاء ناراحتی خود آگاه باشد، ممکن است سال ها با ان دست و پنجه نرم کند. در صورتی که با رعایت چند نکته ساده در انتخاب نوع خوردنی ها و نوشیدنی ها، آن ناراحتی نیز برطرف خواهد شد.
توجه به مزاج شخصی و آشنایی با آن، مرحله اول برای این تشخیص است. تقریبا تمامی انسان ها در دو گروه مزاج گرم و مزاج سرد تقسیم بندی می شوند که راه شناخت آن چندان دشوار نیست. اگر نسبت به گرما حساسیت دارید و سعی می کنید از محیط های گرم و آفتابی و دم کرده فرار کنید، به احتمال زیاد مزاج شما گرم است. در غیر این صورت، اگر نسبت به خنکی هوا بسیار حساس هستید و احساس سرما می کنید، مزاج درونی سردی دارید.
علاوه بر این، اگر به مقدار نسبتا بیشتری خوای نیاز دارید و با کمتر از شش یا هفت ساعت خواب، هنوز احساس خستگی می کنید، رطوبت درونی بدنتان نسبتا بالا و به اصطلاح تر است و اگر با حدود پنج یا شش ساعت خواب می توانید به فعالیت روزمره بپردازید، رطوبت بدنتان کم و باصطلاح خشک است. با این حساب، زمانی که تشخیص دادید در کدام یک از گروه های چهار گانه یعنی سرد و تر، سرد و خشک، گرم و تر یا گرم و خشک قرار گرفته اید، می توانید برنامه تغذیه بهتری بریزید.
از مهم ترین مواردی که برای ایرانیان تبدیل به دغدغه غذایی شده است، مصرف گوشت قرمز می باشد. به طور کلی در دنیای امروز مصرف گوشت قرمز به دلیل توسعه دام و منجر به گرمایش زمین، تا حد زیادی مطرود شده است. گوشت گوسفند و شتر طبیعت گرم و گوشت گاو و مرغ و … طبیعت سرد دارد و در نتیجه بد نیست تنظیم رژیم غذایی با مشخص کردن میزان مصرف گوشت قرمز یا سفید در اولویت قرار گیرد.