گیاهان و گل های زیادی در طبیعت وجود دارند که هنوز با وجود گسترش دانش و پیشرفت انواع وسایل و ابزار اندازه گیری و آزمایش، خواص و ویژگی ها و فواید آن ها برای سلامت بدن انسان ناشناخته است. با این حساب، برخی از گیاهان از گذشته مورد توجه و بررسی دانشمندان طب سنتی و حتی افراد معمولی آشنا با خواص گیاهان قرار داشته اند.
برخی از گیاهان و گل ها دارای محصولاتی هستند که مستقیم می توان از آن ها استفاده کرد و برخی دیگر نیز دارای فرآورده هایی هستند که با ایجاد تغییرات و یا به صورت ترکیبی با سایر محصولات گیاهی و دامی، اثر بخشی بیشتری از خود نشان می دهند.
از جمله این موارد، مازو به عنوان فرآورده گیاهی منحصر به فردی است که بیشتر در استان‌های لرستان به دست می آید. مازو حاصل درختانی است که از انواع بلوط به شمار می روند. دانه های آن بزرگ و به اندازه فندق و کروی شکل می باشند.
یکی از مهم ترین نکاتی که برای استفاده از محصولات گیاهی و دارو های طبیعی باید مد نظر قرار گیرد، آشنایی کامل به ظاهر و عطر و بوی محصول هنگام برداشتن و چیدن است. برخی افراد متاسفانه با تکیه بر توصیه دیگران و یا تصویری که در کتاب ها و صفحات مجازی از گیاهان و میوه های آن ها می بینند، به صورت خود سرانه اقدام به جمع اوری آن ها می کنند. مشکلی که در این جا وجود دارد، ظاهر نسبتا یکسان بسیاری از این گیاهان با یکدیگر است که گاهی برخی افراد را به اشتباه می اندازد.
برای برداشت دانه های گیاهی و گل های دارویی اولین نکته رعایت قوانین و حفظ طبیعت است و نکته بعدی، همراهی با افرادی است که به خوبی در مورد این محصولات و دارو های طبیعی آشنایی داشته باشند. به عنوان نمونه اگر هوس کردید به دنبال مازو در جنگل های بلوط زاگرس بگردید، حتما باید شخصی آشنا به منطقه و درختان و میوه ها را با خود به همراه ببرید تا به اشتباه از دانه های دیگر برداشت نکنید.
نکته مهم برای مصرف یک گیاه دارویی یا پر فایده و گنجاندن آن در رژیم غذایی روزمره، طبیعت آن محصول و هماهنگی با مزاج مصرف کننده است. مازو طبیعتی سرد و خشک دارد و برای افراد با مزاج گرم و مرطوب مفید خواهد بود. چرا که به تعادل قوای درونی آن ها کمک می کند.
از خواص مهم دیگر مازو که از دیر باز برای افراد بومی و محلی آشنا با این گیاه مورد توجه بوده، تقویت دندان ها و لثه است. خوردن مازو و فرآورده های وابسته به آن برای سالم سازی دندان و لثه ها نقش مفیدی بازی کرده و شاید دلیل این که اهالی آن مناطق کمتر دچار مشکلات و خرابی دندان و عفونت های لثه می شوند، تا حدی به مصرف مازو بر می گردد.
به طور کلی دانه های مازو نوعی ضد عفونی کننده و التیام بخش طبیعی به شمار می روند که برای پیشگیری یا از بین بردن انواع زخم ها و التهاب های درونی یا موضعی، سودمند خواهند بود. از ان جا که مازو یک آنتی باکتریال ارگانیک به حساب می آید، استفاده از ان به عنوان دهانشویه یا خمیر دندان باعث ضد عفونی شدن محیط دهان و پیشگیری از تجمع عفونت ها و میکروب ها و باکتری ها خواهد شد. علاوه بر این، مازو برای ایمن سازی سایر اندام و دستگاه ها و مصون کردن آن ها از حملات ویروسی و میکروبی نیز کار آیی دارد.
به عنوان مثال، زخم روده یکی از مشکلات خاص برای برخی افراد با نارسایی های گوارشی است که در وضعیت حاد ممکن است به بیماری کولیت منجر شود. از جمله روش های طبیعی بهبود و درمان زخم روده، مصرف دانه های مازو است. در متون و منابع تاریخی مربوط به طب سنتی، از مازو به عنوان قابض و سفت کننده نام برده شده که اشاره به همان خاصیت درمانی برای اسهال دارد.
علاوه بر مصرف خوراکی، می توان عصاره یا روغن مازو را استخراج کرده و از آن به عنوان یک روغن طبیعی برای پوست و مو استفاده کرد. علاوه بر تقویت، مازو به دلیل عطر و بوی خاص و بسیار خوشایند خود، می تواند یک خوشبو کننده نیز به شمار رود و نوعی عطر ارگانیک برای پوست و مو ی سر باشد. روغن مازو همچنین برای تقویت رنگدانه های مو نیز مفید واقع می شود و به دلیل همین ویژگی ها، در صنایع آرایشی و بهداشتی مورد توجه است.