محصول برنج در استان های شمالی کشور به انواع گوناگونی تقسیم بندی می شود که هر نوع دارای مزیت های خاص خود هستند. برنج شیرودی، یکی از انواع برنج است که بیشتر در مناطق سردسیری شمال کشور کشت و برداشت می گردد. با توجه به هزینه نسبتا کم و بازدهی زیاد این محصول، قیمت آن ارزان تر بوده و برای مصارف به مقدار زیاد مناسب است. این برنج در سال 1375 به عنوان یک گیاه پر محصول و سازگار با شرایط انواع خاک و آب به ثبت رسیده است.
ساقه برنج شیرودی محصول بیشتری می دهد و نسبت به اصلی ترین آفت این گیاه یعنی کرم ساقه خوار، مقاوم است. از طرف دیگر، کیفیت برنج شیرودی با نگهداری در مدت زمان طولانی تر، افزایش خواهد یافت. به طور کلی برای استفاده در ادارات و واحد های صنعتی که نیاز روزمره به برنج زیاد است، از محصول شیرودی استفاده می کنند.
قبل از آشنایی بیشتر با برنج شیرودی، بد نیست در مورد انواع برنج شمال توضیحاتی را مرور کنید. برنج شمال ایران یکی از انوع مرغوب برنج در دنیا به شمار می رود که خصوصیات منحصر به فرد آن، به دلیل برخورداری از خاک و آب و هوا و به طور کلی اقلیم منحصر به فرد استان های همجوار دریای خزر است. البته کشت برنج منحصر به استان های شمالی نبوده و در بسیاری دیگر از مناطق ایران انجام می شده است که با بروز کم آبی و تغییر رویه های مدیریت منابع آب، تا حد قابل توجهی به شمال محدود شده است.
گونه های مختلفی از برنج در نواحی متفاوتی از استان های ایران کشت می شوند. نامگذاری این برنج ها معیار ها و شاخص های مختلفی دارد. به عنوان نمونه، برخی از برنج ها ممکن است نام شخصی که بذر آن ها را برای اولین بار در شرایط خاص و با مرغوبیت بالا کاشته است به دنبال داشته باشند و برخی دیگر نیز بر اساس محل کشت خود نامگذاری شوند.
برخی از بذر ها شبیه برنج هاشمی و طارم، به مناطق و شالیزار های دیگر در نواحی مختلفی منتقل شده و در ترکیب با گونه های دیگر، محصولات متفاوتی را ایجاد کرده اند. این محصولات بر اساس ذائقه و سلیقه مشتریان و مصرف کنندگان قابل عرضه است. به عنوان نموه، برخی از مشتریان ترجیح می دهند تا محصول برنجی که استفاده می کنند برای میهمانی ها و مجالس مناسب بوده و دارای عطر و ظاهر مناسبی باشد. ظاهر مناسب برنج به معنای دانه های درشت و رنگ سفید و همچنین شکل کشیده و یکنواخت آن ها خواهد بود که در هنگام پخت، بتواند به خوبی در میان سفره پذیرایی خودنمایی کند.
علاوه بر عطر و طعم و ظاهر، برخی از مصرف کنندگان ترجیح می دهند کیفیت و مرغوبیت و استحکام دانه ها را مد نظر قرار دهند و برای مصارف خانگی و روزمره، از گونه هایی استفاده کنند که خواص غذایی و ارزش ترکیبات ان بالا تر و برای سلامت بدن مفید تر باشد. می دانید که برنج ترکیبی است از انواع کربوهیدرات ها و فیبر گیاهی و همچنین مقدار قابل توجهی از ویتامین های نوع ب را شامل می شود. از طرف دیگر چربی برنج بسیار ناچیز بوده و کالری مناسبی بدون کلسترول مضر در اختیار بدن قرار خواهد داد.
از مهم ترین معیار های انتخاب و خرید برنج، کیفیت پخت آن می باشد. کیفیت پخت برای مشتریان اهمیت ویژه ای دارد و تقریبا همه کسانی که به طور مداوم از برنج استفاده می کنند، ترجیح می دهند از برنج های نامرغوب و دارای مشکلاتی در مراحل پخت استفاده نکنند. مدت زمانی که لازم است تا برنج خیسانده شود و همچنین خرد نشدن و یا له نشدن آن هنگام پخت، از شاخص های مهم انتخاب است. علاوه بر این، برنج مورد پسند بیشتر خانواده های ایرانی برای پخت ته دیگ یا غذا های مشابه استفاده می شود.
برنج شیرودی به عنوان برنج استخوانی شیرودی نیز شناخته می شود، چرا که این برنج با توجه به پر محصول بودن، دارای قیمت نسبتا پایین تری است. البته نباید فراموش کرد که ظاهر این برنج شباهت به نوع طارم هاشمی دارد. برنج طارم هاشمی به دلیل همین شباهت ظاهری، و با توجه به این که برنج طارم به دلیل مناسب بودن برای مجالس و پذیرایی در میهمانی ها، دارای قیمت بالاتری است، در نتیجه برخی از افراد سود جو و فروشندگانی که قصد سو استفاده از بی خبری مشتریان را دارند، ممکن است برنج شیرودی را به نام برنج طارم به فروش برسانند.
برای پخت برنج شیرودی کافیست آن را یکی دو ساعت در آب نگه داشته و سپس آب را خالی کنید. لازم به اشاره است که آبی که برنج را در آن نگه می دارید نباید سرد بوده و بهتر است آب ولرم باشد. از طرف دیگر، بد نیست کمی نمک به آب اضافه کنید تا بر طعم و پخت ان تاثیر مثبتی بگذارد.
این برنج را می توانید به روش های آبکش یا کته تهیه نمایید، البته روش کته باعث می شود تا خواص برنج محفوظ تر بماند. برای نگهداری برنج شیرودی پیشنهاد می شود کیسه های آن را در جایی دور از حرارت و نور مستقیم خورشید قرار داده و فاصله مناسبی برای تهویه هوا میان کیسه ها در نظر بگیرید. از طرف دیگر نکته قابل توجه در مورد برنج شیرودی این است که با گذشت مدت زمان حداق یک ساله از نگهداری آن، کیفیت و مرغوبیت برنج به خصوص برای پخت بهتر خواهد شد.